Slimste jongetje van de klas

Gisteren heb ik weer een flinke hap geld uitgegeven. Maar het doel was nobel: eindelijk heb ik nu ook seizoen vier van 'The West Wing' op DVD. Voor de mensen die de serie niet kennen (op de Nederlandse televisie loopt inmiddels seizoen vijf, geloof ik, maar ik heb het daar volledig gemist): 'The West Wing' verhaalt over de president van Amerika en de belangrijkste werknemers van het witte huis.

De serie is ijzersterk. De politiek is fictief, maar relevant en gelaagd, de dialogen zijn scherp, betekenisvol en grappig en de personages charmant, gedreven en drie dimensionaal. Kortom: een serie die het oprecht verdiend heeft om overladen te worden met Emmy awards.

Gisteren heb ik meteen de eerste vier afleveringen van dit nieuwe seizoen bekeken. Het begin van het seizoen staat in het teken van de herverkiezingscampagne van President Bartlett (ineens kun je veel meer sympathie opbrengen voor de 'Four More Years' scanderende mensen dan bij de laatste echte verkiezingen) en de aanloop naar de televisiedebatten waarin hij het moet gaan opnemen tegen een (jawel) domme republikeinse kandidaat.

JOSH: That line from the convention speech-- "challenges too great for a Potemkin presidency?"
TOBY: It is true.
JOSH: Most people weren't the smartest kid in the class. Most people didn't like the smartest kid in the class.
TOBY:Yeah?
JOSH: I don't care how subliminal it is. This can't be a national therapy session.
--4x01, 'Twenty hours in America part 1'

Dat zorgt voor mooie (herkenbare) problemen: de verwachting is dat Bartlett het sowieso goed gaat doen in het debat, waardoor het moeilijk is om aan die verwachting te voldoen. Terwijl zijn tegenstander al bijna de verwachtingen zal overtreffen als hij zijn zelfstandig zijn veters kan strikken en zo sneller de overwinning in het oog van het publiek kan claimen. Ook bestaat het risico dat de slimme Bartlett (een hyperintelligente econoom) al snel als het 'slimste jongetje van de klas' gekenmerkt zal worden.

Klinkt bekend? Dat kan wel kloppen. In de verkiezingen van 2000 nam de intelligente Al Gore het op tegen de domme (of het politiek correcte eufemisme: 'gewone') George W. Bush. In de debatten was Gore beter, maar Bush bleek niet zo slecht als verwacht en werd gezien als 'winnaar'. Bovendien keerde een deel van het electoraat zich tegen de slimme Gore omdat ze vonden dat hij onnodig superieur deed (met andere woorden: hij liet z'n intelligentie teveel blijken), waardoor de 'gewonere' Bush veel sympathie won. Tsja.

Ik sluit af een mooi citaat uit de vierde aflevering van 'The West Wing' seizoen vier ('The Red Mass') die heel toepasselijk is voor dit hele probleem. Situatieschets: Het gaat over een soort cursus en boek van een Ratelband-achtige goeroe die dingen roept als "locate your inner lightswitch". Republikeinse tegenkandidaat Ritchie heeft hem ingehuurd als adviseur. Donna, medewerker van Josh ging langs op een bijeenkomst en las het boek:

DONNA: I'm talking about this. So the guy's consulted for Ritchie. He's a buffoon, but he's harmless. Why should it be part of the campaign?
JOSH: Because it's not harmless in an American President.
DONNA: Nothing he said was wrong or objectionable. As apposed to the man who was sitting next to me whose name was Fern.
JOSH: Open this book to any page.
Josh hands the book to Donna who opens the book and hands it back to Josh.
JOSH: Okay, well. This is an order form to buy "Owning Yourself," follow-up to the bestseller...
DONNA: "Leasing Yourself."
JOSH (reads): "It's good to be trapped in a corner. That's when you act."
DONNA: That happens to be true.
JOSH: It is. In my case, it's the only time that I do.
DONNA: So?
JOSH: It's Immanuel Kant! "Duty! Sublime and mighty name, that embraces nothing charming or insinuating but requires submission." Every year a million freshman philosophy students read that sentence.
DONNA: And change their major?
JOSH: You've just got a mouth full of wiseass today, don't you?
DONNA: I located the lightswitch.
JOSH: Could you locate it again?
DONNA: So he cripped Kant. Isn't that what you're supposed to do?
JOSH: It comes from a 193-page book called "A Critique of Practical Reason." It's about metaphysics and epistemology. Tomba's impressively boiled it down to two-thirds of one page. Give me another one.
DONNA: "Look outside the cave."
JOSH: Right. That's from an old paperback called "The Republic" by Plato. Lucky Tomba's been able to fit it on a fortune cookie so it suits the attention span of the Republican nominee. Here he quotes Robert Frost. "Good fences make good neighbors." Did he talk about that?
DONNA: Yeah.
JOSH: What did he say?
DONNA: Basically, that if you stay within your personal space, you'll end up getting along with everyone.
JOSH: You had to study modern poetry...
DONNA: Yes.
JOSH: Is that what Frost meant?
DONNA: No, he meant that boundries are what alienate us from each other.
JOSH: Why did he say "Good fences make good neighbors?"
DONNA: He was being ironic, but I still don't see...
JOSH: What does this remind you of? "I believe in hope, not fear." "I'm a leader, not a politician.""It's time for an American leader." "America's earned a change." "I before 'E' except after 'C'!" It's the fortune-cookie candidacy! These are important thinkers, and understanding them can be very useful and it's not ever going to happen at a four-hour seminar. When the President's got an embassy surrounded in Haiti, or a keyhole photograph of a heavy water reactor, or any of the fifty life-and-death matters that walk across his desk every day, I don't know if he's thinking about Immanuel Kant or not. I doubt it, but if he does, I am comforted at least in my certainty that he is doing his best to reach for all of it and not just the McNuggets. Is it possible we would be willing to require any less of the person sitting in that chair? The low road? I don't think it is.