Gezongen poëzie

Het valt me vaak op dat mensen niet snel geneigd zijn naar teksten te luisteren bij muziek. Nou is dat natuurlijk ook weer niet zo héél gek, want de melodie en zangstem valt bij veel muziek natuurlijk veel meer op. Verder nodigen de vele top40 hitjes nou niet meteen uit tot uitgebreide tekstuele analyses.

Maar toch is het jammer dat teksten niet voor meer mensen een belangrijke rol spelen, want er is zoveel moois te horen. Een goede tekst sleept je een liedje in en weet je te raken zelfs zonder de zang of muziek. Wat woorden werken net zo goed sfeerbepalend als een mooie melodielijn. Gisteravond voor het slapengaan was ik nog even door wat muziek heen aan het spitten. In het half-donker, als het verder heel stil is, werken de teksten natuurlijk nog indringender dan anders. Een overzichtje van wat moois (overigens zijn dit allemaal maar fragmenten, klik door op de links om het geheel te lezen):

Tom mcRae - Draw down the stars

Een liedje die als geen ander stedelijke eenzaamheid weet te koppelen aan een soort stille romantiek. Vooral het begin van het liedje is ijzersterk:

Coming back to the city
That I never quite leave
Picture you by the ocean
Picture me coughing into my sleeve

Like a snake eating snake you confuse me
Who's killer? Who's captive? Who's free?
In a city that kills by constriction
Throw your streets around me and squeeze

And draw down the stars
Draw down the stars
What's in your heart?

Je voelt de stad bijna drukkend om je heen bij het horen van deze tekst. Half verstikt door de anonieme straten, op zoek naar iets persoonlijks, iets moois. Ook het gevoel dat de balans vrij precair is, straalt erin door. Een kleine beetje meer druk, ietsje harder knijpen, en het kan afgelopen zijn. Melancholisch en mooi.

In dezelfde categorie wil ik (natuurlijk) Counting Crows ook niet laten ontbreken:

Counting Crows - Perfect Blue Buildings

It's 4:30 A.M. on a Tuesday
It doesn't get much worse than this
In beds in little rooms in buildings in the middle
of these lives which are completely meaningless
Help me stay awake, I'm falling...

Asleep in perfect blue buildings
Beside the green apple sea
Gonna get me a little oblivion
Try to keep myself away from myself and me

I got bones beneath my skin, and mister...
There's a skeleton in every man's house
Beneath the dust and love and sweat that hangs on everybody
There's a dead man trying to get out
Please help me stay awake, I'm falling...

Meerdere laagjes te herkennen, natuurlijk, maar wat als eerste (voor mij) doorklinkt is de tegenstrijdigheid van een enorme stad en de persoonlijke, kleine tragedies in een mensenleven. Deze tekst, gezongen door Duritz in z'n breekbare stem (voor sommige mensen wat over-the-top) zorgt bij mij nog altijd voor kippenvel.

Je zou met deze laatste twee voorbeelden bijna gaan denken dat ík me zo vreselijk eenzaam voel in de stad (is niet waar), dus we schuiven snel door naar het volgende thema. Het overkoepelende thema in alle liedjes, natuurlijk: liefde.

Damien Rice - Cold Water

Cold, cold water surrounds me now
And all I've got is your hand
Lord, can you hear me now?
Lord, can you hear me now?
Lord, can you hear me now,
Or am I lost?

Zo begint dit liedje. Een prachtig voorbeeld van afhankelijkheid. De tekst is simpel, maar oh-zo doeltreffend. Gekoppeld aan de ietwat vreemd galmende pianoklanken waar dit liedje mee begint is ook dit ijzersterk. Maar laten we doorgaan naar iets dat toch een tikje optimistischer is (mag ook weleens):

Bright Eyes - First Day of my life

Yours is the first face that I saw,
Think I was blind before I met you.
I don't know where I am,
I don't know where I've been,
But I know where I want to go.
So I thought I'd let you know:
Yeah these things take forever,
I especially am slow.
But I realise that I need you,
And I wondered if I could come home

Remember the time you drove all night?
Just to meet me in the morning.
And I thought it was strange,
You said everything changed,
You felt as if you'd just woke up.
And you said,
"This is the first day of my life,
I'm glad I didn't die before I met you
But now I don't care I could go anywhere with you
And I'd probably be happy."

Zo. ontzettend. mooi. Ook wel een tikje over the top, natuurlijk, maar dat maakt het alleen nog maar sterker. Het hele idee dat de zanger blind was voordat hij het gezicht zag van de "jij" in dit liedje heeft een soort overmoedig-naïeve dramatische intensiteit die mij wel aanspreekt (sommige recensisten zouden dit mogelijk weer 'muziek voor op de kamer van pubermeisjes' noemen, maar dat kan me dan weer niet schelen - bovendien zouden dat wel pubermeisjes zijn met een vrij absurde smaak). Ook de zin "This is the first day of my life, I'm glad I didn't die before I met you" heeft een soort verstoorde logica die ik erg sterk vind. Gewoon een héle mooie tekst, dit.

Nog maar eens een voorbeeldje van deze jongen dan:

Bright Eyes - Landlocked blues

If you walk away, I walk away.
First tell me which road you will take.
I don't want to risk our paths crossing somday
so you walk that way, I'll walk this way.

And the future hangs over our heads,
and it moves with each current event,
until it falls all around like a cold steady rain
just stay in when it's lookin' this way.

And the moon's laying low in the sky,
forcing everything metal to shine,
and the sidewalk holds diamonds like a jewelry store case
they argue "walk this way," "no walk this way".

And laura's asleep in my bed.
As I'm leaving she wakes up and says:
"I dreamed you were carried away on the crest of a wave
baby don't go away, come here."

And there's kids playing guns in the street,
and one's pointing his tree branch at me.
So I put my hands up I say "enough is enough"
if you walk away, I walk away.
And he shot me dead.

I found a liquid cure,
for my landlocked blues.
It will pass away,
like a slow parade,
it's leaving but I don't know how soon.

Moet ik hier echt nog iets over zeggen? Heel erg sterke tekst, ook. Over weggaan, over eindes. Melancholisch, met prachtige, beeldende woorden...ja, voor zo'n soort songtekst kun je me wakker maken.

Laat ik afsluiten met de man waarmee ik ook begon:

Tom mcRae - Human Remains

The picture is burned at the edge
And you're looking away
Looking for what's next
And strange how through time we look the same
Your eyes and mine looking away
Too scared to see human remains

And soon enough soon enough
This will all be a memory
And soon enough soon enough
This will fade like the photograph
Of you and me

Lijkt me een mooie afsluiter.

Natuurlijk zijn deze voorbeelden maar een heel kleine verzameling van de vele mooie teksten die er zijn te vinden. Ik had wat dat betreft deze entry nog wel tien keer zo lang kunnen maken. De beste teksten zijn die teksten die los ook overeind blijven en bijna lezen als een mooi gedicht. Gezongen poëzie, dus. Ik hou van verhalend, melancholisch, en soms licht impressionistisch. Teksten die alleen woorden gebruiken om een gevoel op te roepen bij de klanken, maar met minder interne samenhang vind ik over het algemeen minder sterk, alhoewel er zeker uitzonderingen zijn (zie bijvoorbeeld Radiohead). Nou is een sterke tekst natuurlijk geen voorwaarde voor muziek die je weet te raken (kijk naar Sigur Ros, een band die ik eerder al weleens noemde. Die zingen in het ijslands, dus daar versta ik geen hol van, maar de muziek is wél absurd mooi), maar het kan zéker een belangrijke rol spelen.

Kortom (is er een kortom?...): luister vaker naar teksten van muziek. Sleuk!